Mevcut kira kontratım sona eriyor ve ev sahibi yeni dönem için kira artışı yapmak istiyor. Yasal olarak uygulayabileceği maksimum kira artış oranını nasıl hesaplayabilirim? Bu hesaplamada hangi faktörler dikkate alınmalı? TÜFE’nin rolü nedir ve farklı kira başlangıç tarihlerine göre bu oran nasıl değişir? Ayrıca, sözleşmemde kira artışına dair özel bir madde varsa, bu madde yasal sınırlamaları geçersiz kılar mı?
Cevap
Kira artış oranı hesaplaması, Türkiye’de yasal düzenlemelere tabidir ve farklı dönemlerde değişiklik göstermiştir. Mevcut durumda (2024), kira artış oranı hesaplaması şu şekilde yapılmaktadır:
1 Temmuz 2023 – 1 Temmuz 2024 Arası Uygulama:
Bu dönemde konut kiraları için bir üst sınır belirlenmiştir. Türk Borçlar Kanunu’nun geçici 2. maddesi uyarınca, kira artış oranı %25‘i geçemez. Bu düzenleme, 1 Temmuz 2023 tarihinde yürürlüğe girmiş ve 1 Temmuz 2024 tarihine kadar devam edecektir.
Hesaplama Örneği (1 Temmuz 2023 – 1 Temmuz 2024 Arası):
- Mevcut Kira: 10.000 TL
- Yasal Artış Oranı (Üst Sınır): %25
Yeni Kira: 10.000 TL + (10.000 TL x %25) = 12.500 TL
1 Temmuz 2024’ten Sonraki Uygulama:
1 Temmuz 2024 tarihinden sonra, konut kiralarındaki %25’lik artış sınırı uygulaması sona erecektir. Bu tarihten sonraki kira artışları için, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 12 aylık ortalaması dikkate alınacaktır.
Hesaplama Örneği (1 Temmuz 2024’ten Sonra):
- Mevcut Kira: 10.000 TL
- TÜFE 12 Aylık Ortalaması: %15 (Varsayım)
Yeni Kira: 10.000 TL + (10.000 TL x %15) = 11.500 TL
İşyeri Kiraları:
İşyeri kiraları için, %25’lik sınırlama bulunmamaktadır. İşyeri kiralarındaki artış oranı, her zaman TÜFE 12 aylık ortalaması dikkate alınarak hesaplanır.
Önemli Notlar:
- Kira sözleşmesinde belirtilen artış oranı, yasal sınırın üzerinde olamaz.
- Ev sahibi, yasal sınırın üzerinde bir artış talep edemez.
- Kira artış oranı hesaplanırken, yuvarlama yapılmaz. Küsuratlı tutarlar aynen uygulanır.
- Kira sözleşmesi yenilenirken, taraflar karşılıklı anlaşarak yasal sınırın altında bir artış oranı belirleyebilirler.
- Kira artış oranları ve ilgili yasal düzenlemeler zaman içinde değişebilir. Bu nedenle, en güncel bilgileri takip etmek önemlidir.
- Hesaplama yapılırken, TÜFE oranları Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan güncel verilere göre belirlenir. TÜİK’in web sitesinden (www.tuik.gov.tr) güncel verilere ulaşılabilir.
Sonuç olarak, kira artış oranı hesaplaması, konut ve işyeri kiraları için farklı kurallara tabidir. Konut kiralarında 1 Temmuz 2024’e kadar %25’lik bir sınırlama bulunmaktadır. Bu tarihten sonra ise TÜFE 12 aylık ortalaması dikkate alınacaktır. İşyeri kiralarında ise her zaman TÜFE 12 aylık ortalaması esas alınmaktadır. En doğru ve güncel bilgiyi almak için yasal düzenlemeleri ve TÜİK verilerini takip etmek önemlidir.
