Boşanma davası açmayı düşünüyorum ve eşim tarafından evlilik birliği içinde yaşadığım bazı olaylar nedeniyle büyük üzüntü, elem ve ruhsal çöküntü içerisindeyim. Bu durumun bende yarattığı travma ve psikolojik sorunlar nedeniyle manevi tazminat talep etmeyi düşünüyorum. Boşanma davalarında manevi tazminat talep etmenin şartları nelerdir? Manevi tazminat hangi durumlarda ve hangi gerekçelerle istenebilir? Hakim, manevi tazminata hükmederken nelere dikkat eder? Boşanma davasında manevi tazminat talep edilebilir mi ve bu talebimi desteklemek için hangi delilleri sunmam gerekir?
Cevap
Evet, boşanma davasında manevi tazminat talep edilebilir.
Manevi Tazminatın Hukuki Dayanağı:
Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 174/2. maddesi, boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakları saldırıya uğrayan tarafın, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat isteyebileceğini hükme bağlar.
Manevi Tazminatın Şartları:
Manevi tazminat talep edebilmek için aşağıdaki şartların gerçekleşmiş olması gerekir:
Geçerli Bir Evlilik Birliği: Tazminat talep eden tarafın, boşanma davası açılan kişi ile geçerli bir evlilik birliği içinde olması gereklidir.
Boşanma Kararı: Mahkemece boşanma kararı verilmiş olmalıdır. Boşanma davası reddedilirse manevi tazminat talebi de reddedilir.
Kusur: Tazminat talep edilen eşin boşanmada kusurlu olması gereklidir. Kusur, evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına neden olan davranışlar olarak tanımlanabilir. Kusurun derecesi manevi tazminat miktarının belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Tam kusurlu veya ağır kusurlu olan eş, diğer eşe manevi tazminat ödemekle yükümlü tutulabilir. Eşlerin kusur durumları mahkeme tarafından somut olayın özelliklerine göre değerlendirilir.
Kişilik Haklarına Saldırı: Boşanmaya sebep olan olayların, tazminat talep eden eşin kişilik haklarına (şeref, haysiyet, itibar, sağlık, ruhsal bütünlük vb.) saldırı niteliğinde olması gerekir. Bu saldırı, fiziksel şiddet, hakaret, tehdit, aldatma, aşağılama, küçük düşürme, aile sırlarını ifşa etme gibi çeşitli şekillerde gerçekleşebilir.
İlliyet Bağı (Nedensellik Bağı): Kişilik haklarına saldırı ile boşanma arasında bir illiyet bağı bulunmalıdır. Yani, kişilik haklarına saldırı, boşanmaya sebep olmuş olmalıdır.
- Haklı Bir Talep: Manevi tazminat talebinin haklı ve makul olması gerekir. Talep, intikam amacı taşımamalı ve tazminat miktarı orantılı olmalıdır.
Manevi Tazminata Konu Olabilecek Bazı Durumlar:
- Aldatma (Zina): Eşin aldatması, diğer eşin kişilik haklarına ağır bir saldırı teşkil eder ve manevi tazminat sebebi olabilir.
- Fiziksel Şiddet ve Tehdit: Eşe fiziksel şiddet uygulamak, onu tehdit etmek, kişilik haklarını zedeleyen davranışlardır ve manevi tazminata hükmedilebilir.
- Hakaret ve Aşağılama: Eşi sürekli olarak aşağılamak, küçük düşürmek, hakaret etmek, toplum içinde rencide etmek, kişilik haklarına saldırı niteliğindedir.
- Aşırı Kıskançlık ve Baskı: Eşi sürekli olarak kıskanmak, baskı altında tutmak, sosyal hayatını kısıtlamak, psikolojik şiddet uygulamak, manevi tazminat sebebi olabilir.
- Ailenin Diğer Üyeleri Önünde Küçük Düşürme: Eşi ailesinin veya yakın çevresinin önünde sürekli olarak aşağılamak, eleştirmek, küçük düşürmek, kişilik haklarına saldırıdır.
- Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılmasına Neden Olan Diğer Davranışlar: Evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına neden olan ve eşin ruh sağlığını olumsuz etkileyen diğer davranışlar da manevi tazminata konu olabilir.
Manevi Tazminat Miktarının Belirlenmesi:
Manevi tazminat miktarının belirlenmesinde mahkeme, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarını, kusur derecelerini, olayın özelliklerini, kişilik haklarına yapılan saldırının ağırlığını ve benzeri faktörleri dikkate alır. Manevi tazminat miktarı, tazminat talep eden eşin acısını hafifletmeye ve tazminat ödeyen eşi benzer davranışlardan kaçınmaya yöneliktir.
Tazminat Talebinin Zaman Aşımı:
Boşanma davası ile birlikte veya boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren yasal süre içinde manevi tazminat talebinde bulunulması gerekir. Zaman aşımı süresi dolduktan sonra yapılan talepler kabul edilmeyebilir.
Önemli Not:
Manevi tazminat davaları karmaşık hukuki süreçler içerebilir. Bu nedenle, bir avukattan hukuki yardım almak önemlidir. Bir avukat, davanızın özel koşullarını değerlendirerek size en uygun hukuki stratejiyi belirlemenize ve haklarınızı korumanıza yardımcı olabilir.
