Deprem anında evde, okulda, iş yerinde veya dışarıda farklı senaryolarda nasıl hareket etmeliyiz? Güvenliğimizi sağlamak ve panikten kaçınmak için deprem öncesinde, sırasında ve sonrasında almamız gereken önlemler nelerdir? Deprem çantasında bulunması gereken temel malzemeler nelerdir ve bu çantayı nasıl hazırlamalıyız? Ailemizle veya sevdiklerimizle deprem konusunda nasıl bir iletişim planı oluşturmalıyız? Deprem anında sakin kalmak ve doğru kararlar vermek için neler yapabiliriz?
Cevap
Deprem Anında Yapılması Gerekenler
Deprem anında soğukkanlı olmak ve doğru hareket etmek hayati önem taşır. İşte deprem sırasında yapmanız gerekenler:
Kapalı Alanda İseniz:
Çök-Kapan-Tutun: En güvenli pozisyon budur.
- Çök: Sarsıntı sırasında yere çömelin. Bu, dengenizi korumanıza ve düşmenizi engellemenize yardımcı olur.
- Kapan: Başınızı ve ensenizi kollarınızla veya bulabildiğiniz bir nesneyle (kitap, yastık vb.) koruyun.
- Tutun: Sağlam bir nesneye (masa, sıra, tezgah vb.) sıkıca tutunun. Eğer bir nesne yoksa, başınızı ve ensenizi koruyarak yere kapanın.
Güvenli Yerler:
- Sağlam bir masa veya sıranın altına girin.
- İç duvar kenarlarına veya kolon diplerine sığının.
- Kapı eşikleri, bazı eski binalarda nispeten daha güvenli olabilir ancak bu her zaman geçerli değildir.
Uzak Durulması Gereken Yerler:
- Pencerelerden, aynalardan ve cam eşyalardan uzak durun. Kırılan camlar ciddi yaralanmalara neden olabilir.
- Dış duvarlardan uzak durun. Özellikle eski binalarda duvarlar çökebilir.
- Kitaplıklardan, dolaplardan ve üzerinize düşebilecek diğer ağır eşyalardan uzak durun.
- Asansörleri kesinlikle kullanmayın. Elektrik kesintisi olabilir ve asansörde mahsur kalabilirsiniz. Merdivenleri kullanmak daha güvenlidir, ancak merdiven boşlukları da riskli olabilir.
- Sarsıntı Durana Kadar Bekleyin: Sarsıntı durana kadar bulunduğunuz pozisyonda kalın. Sarsıntı durduktan sonra dikkatlice dışarı çıkın.
Açık Alanda İseniz:
- Uzaklaşın: Binalardan, ağaçlardan, elektrik direklerinden ve enerji nakil hatlarından uzaklaşın. Bu yapıların veya nesnelerin yıkılması veya devrilmesi sonucu yaralanabilirsiniz.
- Açık Bir Alana Gidin: Mümkünse açık ve düz bir alana gidin.
- Çökün: Sarsıntı durana kadar yere çömelerek bekleyin. Başınızı ve ensenizi kollarınızla koruyun.
Araç İçinde İseniz:
- Sağ Kenara Çekin: Mümkünse aracı güvenli bir şekilde yolun sağına çekin ve durdurun.
- Köprülerden ve Alt Geçitlerden Uzak Durun: Köprüler, üst geçitler ve alt geçitler depremde hasar görebilir.
- Araç İçinde Kalın: Sarsıntı bitene kadar araç içinde kalın.
- Enerji Hatlarından Uzak Durun: Elektrik direkleri devrilebilir ve enerji hatları kopabilir.
- Radyoyu Açın: Yetkililerin uyarılarını ve talimatlarını dinlemek için araç radyosunu açın.
Deprem Sonrası Yapılması Gerekenler
- Sakin Olun: Sakinliğinizi koruyun ve çevrenizdeki insanlara yardım etmeye çalışın.
- Hasar Tespiti: Bulunduğunuz binanın veya bölgenin hasar görüp görmediğini kontrol edin.
- Gaz ve Su Vanalarını Kapatın: Gaz kaçağı veya su sızıntısı olup olmadığını kontrol edin. Varsa, vanaları kapatın.
- Elektrik Şalterini İndirin: Elektrik kontağı veya yangın riskini önlemek için elektrik şalterini indirin.
- Yardıma İhtiyacı Olanlara Yardım Edin: Yaralı veya mahsur kalmış insanlara yardım edin.
- Yetkililerin Talimatlarını İzleyin: Yetkililerin (AFAD, itfaiye, polis vb.) uyarılarını ve talimatlarını dinleyin ve uygulayın.
- Haberleşme: Telefonları sadece acil durumlar için kullanın. Gereksiz aramalar hatları meşgul edebilir.
- Toplanma Alanları: Eğer varsa, belirlenen toplanma alanlarına gidin.
- Artçı Depremler: Artçı depremlere karşı hazırlıklı olun. Artçı depremler de hasarlı binaların yıkılmasına neden olabilir.
Ek Önemli Bilgiler
- Deprem Çantası: Evde, işte ve arabada bir deprem çantası bulundurun. Çantada el feneri, pil, su, yiyecek, ilk yardım malzemeleri, düdük, battaniye ve önemli belgelerin kopyaları bulunmalıdır.
- Deprem Sigortası: DASK (Doğal Afet Sigortaları Kurumu) deprem sigortası yaptırarak evinizi güvence altına alın.
- Bilinçlendirme: Ailenizle ve çevrenizle deprem konusunda konuşun ve bir acil durum planı hazırlayın.
- Tatbikatlar: Deprem tatbikatları yaparak, deprem anında nasıl hareket edeceğinizi öğrenin.
Bu bilgiler, deprem anında ve sonrasında güvenliğinizi sağlamanıza yardımcı olacaktır. Unutmayın, bilinçli olmak ve doğru hareket etmek hayat kurtarır.
