Depremden korunmak için neler yapılabilir?

Deprem anında ve sonrasında hayatta kalma şansımızı artırmak için, deprem öncesinde, deprem sırasında ve deprem sonrasında almamız gereken önlemler nelerdir? Evde, okulda, iş yerinde ve dışarıda depreme karşı nasıl hazırlıklı olabiliriz? Deprem çantası nasıl hazırlanır ve içinde neler bulunmalıdır? Bina güvenliği için nelere dikkat etmeliyiz ve deprem sigortası yaptırmak neden önemlidir? Deprem sonrası oluşabilecek yangın, sel gibi risklere karşı ne gibi önlemler alabiliriz?

Cevap

Depremden korunmak için alınabilecek önlemler, deprem öncesi, deprem sırası ve deprem sonrasında yapılması gerekenler olarak sınıflandırılabilir.

Deprem Öncesi Yapılması Gerekenler:

• Bina Güvenliği:
  • Bina Yaşı ve Yapı Malzemesi: Binanın yapım yılı ve kullanılan malzemeler (betonarme, ahşap, yığma vb.) depreme dayanıklılık açısından önemlidir. Eski binalarda güçlendirme çalışmaları yapılmalıdır.
  • Zemin Etüdü: Binanın bulunduğu zeminin deprem davranışını belirlemek için zemin etüdü yaptırılmalıdır. Gerekirse zemin iyileştirme çalışmaları yapılmalıdır.
  • Yapı Denetimi: Binanın yapım aşamasında yapı denetiminin yapılması, yönetmeliklere uygun inşa edilmesini sağlar.
  • Deprem Sigortası (DASK): Zorunlu Deprem Sigortası yaptırarak, deprem sonrası oluşacak maddi kayıpların bir kısmını karşılayabilirsiniz.
• Ev İçinde Alınması Gereken Önlemler:
  • Eşyaların Sabitlenmesi: Ağır dolap, raf, kitaplık gibi eşyaları duvara sabitleyerek devrilmelerini önleyin.
  • Tehlikeli Maddelerin Güvenli Yerlerde Saklanması: Yanıcı, parlayıcı ve zehirli maddeleri (ilaçlar, temizlik malzemeleri vb.) güvenli dolaplarda ve kilitli tutun.
  • Elektrik ve Gaz Tesisatının Kontrolü: Elektrik ve gaz tesisatını düzenli olarak kontrol ettirin. Kaçak veya arıza durumunda derhal onarımını sağlayın.
  • Acil Durum Çantası Hazırlanması: İçinde ilk yardım malzemeleri, su, yiyecek, el feneri, düdük, battaniye, pil, radyo, önemli belgelerin kopyaları gibi malzemelerin bulunduğu bir acil durum çantası hazırlayın ve kolay ulaşılabilir bir yerde bulundurun.
  • Aile Afet Planı Oluşturulması: Aile bireyleriyle birlikte deprem anında ve sonrasında neler yapılması gerektiğini planlayın. Toplanma yeri belirleyin ve iletişim yöntemlerini belirleyin.
  • Yangın Söndürücü Bulundurma: Evde yangın söndürücü bulundurun ve nasıl kullanılacağını öğrenin.
  • Buzdolabı ve Derin Dondurucu Kapaklarının Güvenli Hale Getirilmesi: Buzdolabı ve derin dondurucu kapaklarının deprem anında açılmasını engellemek için önlem alın.
• Bilinçlenme ve Eğitim:
  • Deprem Tatbikatları: Okulda, iş yerinde ve evde düzenli olarak deprem tatbikatları yaparak deprem anında nasıl davranılması gerektiğini öğrenin.
  • İlk Yardım Eğitimi: İlk yardım eğitimi alarak, deprem sonrası yaralanmalara müdahale edebilecek bilgi ve becerilere sahip olun.
  • Afet Bilinci Eğitimleri: Afet bilinci eğitimlerine katılarak deprem ve diğer afetler hakkında bilgi edinin.
• Mahalle Afet Gönüllüsü Olma: Mahallenizde afet gönüllüsü olarak eğitim alarak, deprem sonrasında yardım çalışmalarına katılabilirsiniz.

Deprem Sırasında Yapılması Gerekenler:

• Kapalı Alanda Bulunuyorsanız:
  • Sakin Olun: Panik yapmayın ve soğukkanlılığınızı koruyun.
  • "Çök, Kapan, Tutun" Pozisyonu: Güvenli bir yere (sağlam bir masa veya sıra altına) çökün, başınızı ve ensenizi koruyacak şekilde kapanın ve masa veya sıraya sıkıca tutunun.
  • Pencerelerden ve Dış Duvarlardan Uzak Durun: Cam kırıkları ve enkazdan korunmak için pencerelerden ve dış duvarlardan uzak durun.
  • Merdivenleri ve Asansörü Kullanmayın: Merdivenler ve asansörler hasar görebilir ve tehlikeli olabilir.
  • Balkonlardan Atlamayın: Balkonlardan atlamak tehlikeli ve yaralanmaya neden olabilir.
• Açık Alanda Bulunuyorsanız:
  • Binalardan ve Elektrik Tellerinden Uzak Durun: Binalardan düşebilecek parçalardan ve elektrik tellerinden uzak, açık bir alana gidin.
  • Yere Çömelin: Sarsıntı geçene kadar yere çömelerek başınızı ve ensenizi koruyun.
• Araç İçindeyseniz:
  • Aracı Güvenli Bir Yere Çekin: Mümkünse aracı yolun sağına çekerek durdurun ve motoru kapatın.
  • Elektrik Tellerinden ve Köprülerden Uzak Durun: Elektrik tellerinden ve köprülerden uzak durun.
  • Araç İçinde Kalın: Sarsıntı geçene kadar araç içinde kalın ve emniyet kemerinizi takılı tutun.
• Hareket Halindeki Trende veya Otobüsteyseniz:
  • Sakin Olun: Panik yapmayın ve soğukkanlılığınızı koruyun.
  • Sıkıca Tutunun: Koltuğa veya tutunma yerlerine sıkıca tutunun.
  • Başınızı ve Ensenizi Koruyun: Başınızı ve ensenizi koruyacak şekilde öne eğilin.

Deprem Sonrası Yapılması Gerekenler:

• Sakin Olun ve Çevrenizi Kontrol Edin: Sakin olun ve kendinizin ve çevrenizdekilerin yaralanıp yaralanmadığını kontrol edin.
• Yardıma İhtiyacı Olanlara Yardım Edin: Yaralılara ilk yardım yapın ve yardıma ihtiyacı olanlara yardım edin.
• Binayı Terk Etmeden Önce:
  • Gaz ve Elektrik Vanalarını Kapatın: Gaz ve elektrik vanalarını kapatarak yangın ve patlama riskini azaltın.
  • Su Vanasını Kapatın: Su vanasını kapatarak su kaçağını önleyin.
  • Acil Durum Çantanızı Alın: Acil durum çantanızı alarak güvenli bir şekilde binayı terk edin.
• Dışarıda Güvenli Bir Yere Gidin: Toplanma yerine veya güvenli bir alana gidin.
• Artçı Sarsıntılara Karşı Dikkatli Olun: Artçı sarsıntılar devam edebilir. Bu nedenle, güvenli bir yerde kalın ve dikkatli olun.
• Yetkililerin Uyarılarını Dinleyin: Radyo, televizyon veya internet aracılığıyla yetkililerin uyarılarını dinleyin ve talimatlarına uyun.
• Telefonları Gereksiz Yere Meşgul Etmeyin: Telefonları sadece acil durumlar için kullanın.
• Hasarlı Binalara Girmeyin: Hasarlı binalara girmeyin.
• Enkaz Altında Kalanları Kurtarmaya Çalışın: Enkaz altında kalanları kurtarmak için profesyonel ekiplerin gelmesini bekleyin. Ancak, yardım gelene kadar enkaz altındakilerle iletişim kurmaya çalışın.
• Yardım Kuruluşlarına Başvurun: İhtiyaç duyduğunuz yardım için yardım kuruluşlarına başvurun.
• Psikolojik Destek Alın: Deprem sonrasında psikolojik olarak etkilenebilirsiniz. Bu durumda psikolojik destek almaktan çekinmeyin.

Bu önlemler, depremin etkilerini azaltmaya ve can güvenliğini sağlamaya yardımcı olacaktır. Unutmayın ki, depremle yaşamayı öğrenmek ve hazırlıklı olmak hayati önem taşır.