Faiz artırımı, merkez bankalarının enflasyonu kontrol altına almak amacıyla sıkça başvurduğu bir yöntem. Ancak bu kararın ekonomiye çeşitli etkileri olabiliyor ve her zaman istenilen sonuçları vermeyebiliyor. Özellikle kısa ve orta vadede hangi olumsuz sonuçları beraberinde getirebilir? Faiz artırımı kararlarının tüketici, işletme ve genel ekonomik aktivite üzerindeki potansiyel dezavantajları nelerdir? Bu dezavantajlar nelerdir ve hangi sektörler daha çok etkilenir?
Cevap
Faiz artırımının dezavantajları şunlardır:
Ekonomik Büyümenin Yavaşlaması: Faiz oranları yükseldiğinde, borçlanma maliyeti artar. Bu durum, işletmelerin yatırım yapma ve genişleme isteğini azaltır. Tüketiciler de daha az harcama yapmaya eğilimli olurlar, çünkü kredi kartı borçları, konut kredileri ve diğer borçlar için daha fazla ödeme yapmaları gerekir. Talepteki bu genel düşüş, ekonomik büyümenin yavaşlamasına veya hatta resesyona yol açabilir.
İşsizliğin Artması: Ekonomik aktivite yavaşladığında, şirketler gelirlerini korumak için işten çıkarmalara gidebilirler. Yeni işe alımlar azalır ve işsizlik oranı yükselir. Özellikle faize duyarlı sektörler (inşaat, otomotiv gibi) bu durumdan daha fazla etkilenir.
Döviz Kurunun Yükselmesi (Gelişmekte Olan Ülkelerde Daha Belirgin): Faiz artışları, ülkenin para birimini daha cazip hale getirerek yabancı sermaye girişini teşvik edebilir. Bu durum, yerel para biriminin değerlenmesine neden olur. Değerli bir para birimi, ihracatı pahalılaştırır ve ithalatı ucuzlatır, bu da ticaret açığını genişletebilir ve rekabet gücünü azaltabilir.
Kamu Borcunun Artması: Hükümetler, borçlarını finanse etmek için faiz ödemek zorundadır. Faiz oranları yükseldiğinde, hükümetlerin borç ödeme maliyeti de artar. Bu durum, bütçe açığını genişletebilir ve kamu borcunun daha da artmasına yol açabilir. Hükümetler, bu artan maliyetleri karşılamak için ya daha fazla borçlanmak ya da kamu hizmetlerinden kesinti yapmak zorunda kalabilirler.
Şirketlerin Kârlılığının Azalması: Artan faiz oranları, şirketlerin borçlanma maliyetlerini artırır. Bu durum, özellikle yüksek borcu olan şirketlerin kârlılığını olumsuz etkiler. Daha düşük kârlar, hisse senedi fiyatlarının düşmesine ve yatırımcı güveninin azalmasına neden olabilir.
Konut Piyasasında Daralma: Konut kredisi faiz oranları yükseldiğinde, konut talebi azalır. Bu durum, konut fiyatlarının düşmesine ve inşaat sektöründe daralmaya yol açabilir. Konut sahibi olmak isteyenlerin sayısı azalır ve kiralık konutlara olan talep artabilir.
Bankacılık Sektöründe Risk Artışı: Faiz artışları, borçluların borçlarını geri ödeme yeteneğini zorlaştırabilir. Bu durum, bankaların kredi portföylerinde sorunlu kredilerin (batık krediler) artmasına ve bankacılık sektöründe risklerin yükselmesine neden olabilir. Özellikle değişken faizli kredisi olanlar bu durumdan daha fazla etkilenir.
- Varlık Fiyatlarında Düşüş: Faiz oranları yükseldiğinde, hisse senetleri, tahviller ve gayrimenkul gibi varlıkların değeri düşebilir. Çünkü yatırımcılar, daha yüksek faiz oranlarına sahip daha güvenli yatırım araçlarına yönelme eğiliminde olabilirler. Bu durum, bireysel yatırımcıların ve emeklilik fonlarının portföy değerlerinin azalmasına neden olabilir.
