İş kazası geçirdim ve şimdi tazminat almak istiyorum. Bu süreçte nelere dikkat etmem gerekiyor? İş kazası sonrası hangi haklarım var? Tazminat alabilmek için izlemem gereken adımlar nelerdir? Hangi belgeleri toplamam gerekiyor? İşverenin sorumlulukları nelerdir? Eğer işveren tazminat ödemeyi reddederse ne yapmalıyım? Tazminat davası açmak mı gerekiyor? Bu davayı nasıl açabilirim? Bir avukata ihtiyacım var mı? Avukat seçerken nelere dikkat etmeliyim? Tazminat miktarı nasıl belirleniyor? Geçirdiğim iş kazasının tazminat miktarını etkileyen faktörler nelerdir? SGK’dan alabileceğim ödemeler nelerdir? Maluliyet raporu nasıl alınır? Maluliyet derecesi tazminat miktarını nasıl etkiler? İş kazası geçirdikten sonra ne kadar süre içerisinde tazminat talebinde bulunabilirim? Zamanaşımı süresi nedir? Bu süreçte nelere dikkat ederek haklarımı koruyabilirim?
Cevap
İş kazası sonucu tazminat almak için izlenmesi gereken adımlar ve dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
1. Kaza Sonrası Yapılması Gerekenler:
- Hemen Bildirim: İş kazası meydana geldiğinde derhal işverene bildirilmelidir. İşveren, kazayı en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirmekle yükümlüdür. İşverenin bildirim yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda, işçi doğrudan SGK’ya başvurabilir.
- Sağlık Raporu ve Tedavi: Derhal bir sağlık kuruluşuna başvurularak kaza ile ilgili detaylı bir rapor alınmalıdır. Tedavi sürecinde tüm tıbbi kayıtlar (raporlar, reçeteler, tahlil sonuçları vb.) dikkatli bir şekilde saklanmalıdır. İş kazasının SGK tarafından da kabul edilmesi için, sağlık kuruluşunun SGK ile anlaşmalı olması önemlidir.
- Tanık İfadeleri: Kazaya şahit olan kişilerin iletişim bilgileri alınmalı ve mümkünse yazılı ifadeleri alınmalıdır. Tanıklar, kaza anını ve oluş şeklini ayrıntılı bir şekilde anlatmalıdır.
- Kaza Yerinin Korunması: Kaza yerindeki delillerin korunması önemlidir. Mümkünse, kaza yerinin fotoğrafları veya videoları çekilmelidir. Eğer mümkün değilse, kazanın oluş şekli ve yerinin detaylı bir şekilde not alınması faydalı olacaktır.
2. SGK’ya Başvuru ve Süreç:
- İş Kazası Bildirimi Takibi: İşverenin SGK’ya bildirim yapıp yapmadığı kontrol edilmelidir. Bildirim yapılmamışsa, işçi kendisi SGK’ya başvurarak kazayı bildirmelidir.
- SGK Tarafından İnceleme: SGK, iş kazası bildirimini aldıktan sonra gerekli incelemeleri yapar. Bu inceleme sırasında, iş kazasının gerçekten meydana gelip gelmediği, iş kazası sonucu oluşan zararların kapsamı ve kusur oranları belirlenmeye çalışılır.
- Sürekli İş Göremezlik Derecesi: Tedavi süreci tamamlandıktan sonra SGK, işçinin sürekli iş göremezlik derecesini (maluliyet oranını) belirler. Bu oran, işçinin meslekte kazanma gücündeki azalmayı ifade eder ve alınacak tazminat miktarını doğrudan etkiler.
- SGK Kararına İtiraz: SGK’nın kararına (özellikle maluliyet oranına) itiraz hakkı bulunmaktadır. İtiraz, kararın tebliğ tarihinden itibaren yasal süre içerisinde yapılmalıdır.
3. Tazminat Davası Açma:
SGK tarafından yapılan ödemeler, iş kazası sonucu oluşan tüm zararları karşılamayabilir. Bu durumda, işçi işverene karşı tazminat davası açabilir. Talep edilebilecek tazminat kalemleri şunlardır:
Maddi Tazminat:
- Gelir Kaybı Tazminatı: İş kazası sonucu oluşan iş göremezlik nedeniyle kaybedilen gelirleri kapsar. Sürekli iş göremezlik durumunda, gelecekteki gelir kayıpları da hesaplanır.
- Tedavi Giderleri: SGK tarafından karşılanmayan tedavi giderleri (özel hastane masrafları, fizik tedavi ücretleri, ilaç masrafları vb.) talep edilebilir.
- Bakım Giderleri: İş kazası sonucu bakıma muhtaç hale gelen işçi için gerekli olan bakım giderleri talep edilebilir.
- Manevi Tazminat: İş kazasının işçide yarattığı psikolojik travma, acı ve üzüntü nedeniyle talep edilebilir. Manevi tazminat miktarı, olayın özelliklerine, tarafların kusur durumuna ve işçinin sosyal ve ekonomik durumuna göre belirlenir.
4. Tazminat Davası Süreci:
- Arabuluculuk: Dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunludur. Arabuluculuk sürecinde, işçi ve işveren arasında uzlaşma sağlanmaya çalışılır. Uzlaşma sağlanamazsa, dava açılabilir.
- Görevli ve Yetkili Mahkeme: İş kazası davalarında görevli mahkeme, iş mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise, iş kazasının meydana geldiği yer veya davalının (işverenin) yerleşim yeri mahkemesidir.
- Dava Dilekçesi: Dava dilekçesi, tüm iddiaları, delilleri ve tazminat taleplerini içermelidir. Dilekçede, iş kazasının nasıl meydana geldiği, işverenin kusurları, işçinin zararları ve talep edilen tazminat miktarları açıkça belirtilmelidir.
- Delillerin Sunulması: Dava sürecinde, iş kazasıyla ilgili tüm deliller (tanık ifadeleri, sağlık raporları, SGK kayıtları, işyeri kayıtları, bilirkişi raporları vb.) mahkemeye sunulmalıdır.
- Bilirkişi İncelemesi: Mahkeme, genellikle iş güvenliği uzmanı ve doktorlardan oluşan bilirkişi heyetinden rapor alır. Bilirkişi raporunda, iş kazasının nedenleri, işverenin kusur oranı ve işçinin maluliyet oranı belirlenir.
- Duruşmalar: Dava süresince duruşmalar yapılır ve taraflar iddialarını ve savunmalarını mahkemeye sunarlar. Tanıklar dinlenir ve bilirkişi raporları değerlendirilir.
- Karar: Mahkeme, tüm delilleri ve beyanları değerlendirdikten sonra bir karar verir. Kararda, işverenin kusuru, tazminat miktarı ve diğer hususlar belirtilir.
- Temyiz: Mahkeme kararına karşı temyiz yolu açıktır. Temyiz, kararın hukuka aykırı olduğunu düşünen tarafça Yargıtay’a başvurularak yapılır.
5. Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Zamanaşımı: İş kazası davalarında zamanaşımı süresi, iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıldır. Ancak, ceza davası açılmışsa, ceza davasının zamanaşımı süresi uygulanır.
- İşverenin Kusuru: Tazminat alabilmek için, işverenin kusurlu olması gerekmektedir. İşverenin kusuru, iş güvenliği önlemlerini almaması, işçiyi eğitmemesi veya denetim görevini yerine getirmemesi gibi durumlarda söz konusu olabilir.
- Kusur Oranı: İşçinin de kazada kusuru varsa, tazminat miktarı kusur oranına göre azaltılır.
- Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: İş kazası sonucu ölüm meydana gelirse, ölen işçinin bakmakla yükümlü olduğu kişilere (eş, çocuklar, anne, baba) destekten yoksun kalma tazminatı ödenir.
- Hukuki Yardım: İş kazası davaları karmaşık ve teknik konular içerdiğinden, bir avukattan hukuki yardım almak önemlidir. Avukat, işçinin haklarını koruyacak ve tazminat sürecini en iyi şekilde yönetecektir.
Özetle, iş kazası sonrası tazminat almak için öncelikle kazayı bildirmek, sağlık raporu almak, SGK’ya başvurmak, gerekli delilleri toplamak ve gerekirse tazminat davası açmak gerekmektedir. Bu süreçte, bir avukattan hukuki yardım almak hak kaybını önleyecektir.
