Kat Mülkiyeti Kanunu ve Genel Giderler
Kat Mülkiyeti Kanunu (KMK), apartman veya site gibi ortak mülklerde yaşayan kat maliklerinin hak ve sorumluluklarını belirleyen bir yasadır. Bu kanunun 20. maddesi, kat maliklerinin genel giderlere katılma yükümlülüğünü açıkça tanımlar. Her kat malikinin, bağımsız bölümünün yanı sıra, ortak alanların bakımı ve işletilmesi için belirli bir katkıda bulunması gerekmektedir. Bu durum, özellikle asansör, bahçe, kapıcı gibi ortak alanların kullanımı ve bakımı için önemli bir maddi yükümlülük doğurur.
Asansör giderleri, apartman sakinleri için kaçınılmaz bir gider kalemi olarak öne çıkar. Kat maliklerinden her birinin KMK m.20 uyarınca genel giderlere katılım göstermesi gerektiğinden, apartmanın giriş katında oturan kiracı veya kat malikinin de asansör parası ödemesi gerekmektedir. Burada unutulmaması gereken nokta, kat maliklerinin sadece sahip oldukları dairenin iç harcamalarını değil, aynı zamanda ortak alanlar için yapılan giderleri de karşılama zorunluluğudur.
Kimi zaman kat maliklerinin, katında asansör bulunmasa bile diğer katların giderlerini üstlenmesi gerekliliği, hukuki ve sosyal tartışmalara neden olabilir. Ancak hukukun öngördüğü kurallar çerçevesinde her kat sahibi, katılım yükümlülüğünü yerine getirmekle mükelleftir. Bu durum açık bir şekilde, apartman içinde adaleti sağlamak amacıyla tesis edilmiştir. Dolayısıyla ortak alanlardaki tüm masraflar, her kata eşit olarak dağıtılmalıdır, ve bu durum asansör parası gibi giderleri de kapsar.
Giriş Katında Oturanlar ve Asansör Kullanımı
Giriş katında oturanların asansör kullanma durumu, apartman hayatı ve kat maliklerinin yükümlülükleri açısından önemli bir konudur. Kat maliklerinden her birinin, Kat Mülkiyeti Kanunu (KMK) Madde 20 uyarınca genel giderlere katılma zorunluluğu bulunmaktadır. Dolayısıyla, nerde oturduğu fark etmeksizin, giriş katta oturan kiracı veya kat maliki de her kat maliki gibi asansör parası ücreti ve aidatını ödemek durumundadır.
Bu durum, çok sayıda insan için çeşitli tartışmalara yol açabilir. Giriş katında oturanlar genellikle asansörü kullanmadıklarını savunarak bu masrafları ödemekten kaçınmak isteyebilir. Ancak, asansörün bakım, onarım ve enerji maliyetleri, binanın diğer katlarında yaşayanlar tarafından kullanılsa bile, tüm kat maliklerini etkilemektedir. Dolayısıyla, asansör parası ödenmesi gerekliliği adil bir uygulama olarak değerlendirilmelidir.
Öte yandan, bu durumun bazı olumsuz yanları da bulunmaktadır. Giriş katta yaşayan kişiler, özellikle de asansörü hiç kullanmayanlar, hakim olan görüşe göre kendilerine uygulanan bu masrafların haksızlığına itiraz edebilirler. Ancak, asansör parası ve aidatlar yalnızca asansör kullanımına dayanmamaktadır; apartmanın bakım ve genel giderleri ile doğrudan bağlantılıdır.
Sonuç olarak, giriş katında oturanların asansör parası ödememesi gerektiği görüşü, Kat Mülkiyeti Kanunu’nun öngördüğü kurallarla çelişmektedir. Her kat malikinin taşınmazın genel giderlerini karşılaması ve apartman yaşamının sürdürülebilirliğine katkıda bulunması büyük önem arz etmektedir.
Asansör Giderlerinin Hesaplama Şekli
Asansör giderlerinin hesaplanması, apartman yönetim planlarına ve yerel yönetmeliklere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genel olarak, asansör giderleri kat malikleri arasında, kat sayısı ve katların kullanım durumu gibi çeşitli unsurlar dikkate alınarak dağıtılır. Kat maliklerinden her birinin KMK m.20 uyarınca genel giderlere katılma yükümlülüğü vardır. Böylelikle, giriş katta oturan kiracılar ve kat maliklerinin de asansör parası ödemesi zorunludur.
Asansör giderlerinin hesaplanmasında ilk olarak alınan hizmetin maliyeti göz önünde bulundurulmalıdır. Bu maliyet, asansör bakım, onarım, elektrik kullanım ve varsa asansörün sigorta masraflarını içerebilir. Bu türlü masrafların yıllık toplamı belirlendikten sonra, kat maliklerinin ortak alan giderlerine olan katkıları hesaplanır. Kat malikerinin dairenin kat sayısına göre belirlenmiş bir orana göre bu toplam maliyet üzerinden payı hesaplanmaktadır.
Örneğin, eğer bir apartmanda beş kat var ise ve asansör giderleri yıllık toplam 5.000 TL olarak belirlenmişse, her kat sahibinin, kat sayısına orantılı olarak bu maliyet içerisindeki payı hesaplanır. Dolayısıyla birinci katla, beşinci katın ödeyeceği miktar farklı olacaktır. Yalnızca kat sayısının yanı sıra, dairelerin büyüklükleri ve apartman yönetimi tarafından belirlenen tüm diğer durumlar da dikkate alınmalıdır.
Sonuç olarak, asansör parası ödeyip ödemeyeceğiniz ya da ne kadar olacağı gibi konularda apartman yönetim planının doğru bir şekilde incelenmesi gerekmektedir. Her aile, kendi mali sorumluluklarını ve haklarını bilerek hareket etmelidir.
Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözümler
Kat maliklerinin veya kiracıların asansör giderleri konusunda sıkça karşılaştıkları sorunlar, genellikle yasaların yeterince açıklığa kavuşturulmadığı veya taraflar arasındaki iletişim eksikliği nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Örneğin, birçok kişi, asansör parası ödemek zorunda olup olmadığını sorgulamaktadır. Kat maliklerinden her birinin, Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 20. maddesi uyarınca genel giderlere katılma yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu durum, giriş katta oturan kiracılar dahil, herkesin asansör parası ve aidatını ödemeye zorunlu olduğunu ifade etmektedir. Ancak bazen bu yükümlülük konusunda kat malikleri arasında anlaşmazlıklar yaşanabilmektedir.
Bu tür sorunların çözümü için öncelikle kat malikleri ve yöneticileri arasında düzenli ve açık bir iletişimin sağlanması gerekmektedir. Örneğin, aidat ve asansör giderleri hakkında bir toplantı düzenlenerek, tüm kat maliklerinin görüşlerinin alınması yararlı olabilir. Bu toplantılarda, asansör parası ödemeleri ile ilgili yasal yükümlülüklerin net bir şekilde ifade edilmesi, yanlış anlaşılmaları önleyebilir. Ayrıca, yıllık giderler ve bütçe planlamalarını içeren bir raporun paylaşılması, tüm kat maliklerinin bu süreçlere dahil olmasını sağlayabilir.
Daha karmaşık durumlarla karşılaşıldığında, gerektiğinde yasal yollara başvurmak da bir çözüm olabilir. Örneğin, bir kat maliki asansör giderlerini ödemeyi reddettiğinde, diğer kat maliklerinin mahkeme aracılığıyla alacaklarını talep etme hakkı bulunmaktadır. Ayrıca, olası anlaşmazlıkları önlemek adına, her yıl yapılan toplantılarda alınan kararların yazılı hale getirilmesi de oldukça önemlidir. Bu tür tedbirler, kat maliklerinin haklarını korurken, asansör giderleri konusunda karşılaşılan sorunların minimize edilmesine yardımcı olacaktır.
