Kira sözleşmemin yenilenme tarihi yaklaşıyor ve ev sahibiyle kira artışı konusunda görüşeceğiz. Ancak, son zamanlarda enflasyonun yüksek seyretmesi ve farklı kaynaklardan farklı bilgiler duyduğum için kafam karıştı. Bu nedenle, 2024 yılı için kira artışına getirilen yasal sınırlamalar tam olarak nelerdir? Yüzde kaç oranında artış yapılabilir ve bu oran hangi yasal düzenlemeye dayanmaktadır? Ayrıca, 5 yıldan uzun süreli kira sözleşmelerinde durum değişiyor mu? Eğer değişiyorsa, bu durumda kira artışı nasıl hesaplanır ve hangi faktörler dikkate alınır? Son olarak, ev sahibim yasal sınırların üzerinde bir artış talep ederse ne yapmalıyım? Haklarımı nasıl koruyabilirim ve hangi mercilere başvurabilirim?
Cevap
Kira artış oranı, Türk Borçlar Kanunu’nda ve ilgili mevzuatta belirlenmiş sınırlamalar dahilinde yapılabilir. Bu sınırlamalar genel olarak iki farklı döneme ayrılabilir:
1. Yenileme Döneminde Kira Artışı (01.07.2023 Tarihinden İtibaren):
Konut Kiraları: 01.07.2023 ile 01.07.2024 tarihleri arasında konut kiralarında yapılacak artışlar için bir sınırlama getirilmiştir. Bu tarihler arasında yenilenen kira sözleşmelerinde, kira artışı bir önceki kira yılının Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) on iki aylık ortalamasına göre değişim oranını geçemez. Ancak, bu oran %25‘i aşamaz. Yani, TÜFE on iki aylık ortalaması %25’in üzerinde olsa bile, kira artışı en fazla %25 olabilir. Bu sınırlama 02.07.2024 tarihine kadar geçerlidir.
- Örnek: Bir önceki kira yılının TÜFE on iki aylık ortalaması %30 ise, kira artışı en fazla %25 olabilir.
- Örnek: Bir önceki kira yılının TÜFE on iki aylık ortalaması %20 ise, kira artışı %20 olabilir.
- İşyeri Kiraları: İşyeri kiralarında ise, 01.07.2023 tarihi itibarıyla TÜFE on iki aylık ortalamasına göre herhangi bir sınırlama getirilmemiştir. Kiracı ve ev sahibi, yasal sınırlar dahilinde serbestçe anlaşabilirler. Ancak, anlaşma sağlanamaması durumunda, Türk Borçlar Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca mahkemeye başvurulabilir.
2. Beş Yılı Aşan Kira Sözleşmeleri:
- Kira sözleşmesi beş yıl veya daha uzun süreli ise veya beş yıldan sonra yenileniyorsa, kira bedeli artışı TÜFE sınırlamasına tabi değildir. Bu durumda, kira bedelinin belirlenmesinde hakim, aşağıdaki hususları dikkate alarak yeni kira bedelini belirler:
- Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Değişimi: Hakim, TÜFE’deki değişimi dikkate alır.
- Kiralananın Durumu: Kiralananın yıpranma durumu, konumu, büyüklüğü ve diğer özellikleri değerlendirilir.
- Emsal Kira Bedelleri: Aynı bölgedeki benzer nitelikteki taşınmazların kira bedelleri araştırılır ve dikkate alınır.
- Hakkaniyet İlkesi: Hakim, hem kiracının hem de ev sahibinin menfaatlerini gözeterek, adil ve hakkaniyete uygun bir kira bedeli belirlemeye çalışır.
Önemli Notlar:
- Kira Sözleşmesi: Kira artış oranı, öncelikle kira sözleşmesinde belirtilen hükümlere göre belirlenir. Ancak, sözleşmede belirtilen oran yasal sınırları aşıyorsa, yasal sınırlar geçerli olur.
- Bildirim: Kira artışının, kiracıya yazılı olarak bildirilmesi önemlidir. Bildirimde, artış oranı ve yeni kira bedeli açıkça belirtilmelidir.
- Uyuşmazlık: Kira artışı konusunda kiracı ve ev sahibi arasında uyuşmazlık çıkması durumunda, arabuluculuğa başvurulması zorunludur. Arabuluculukta anlaşma sağlanamaması halinde, dava açılabilir.
- Yasal Mevzuat: Kira artışı ile ilgili yasal mevzuat sürekli olarak değişebilir. Bu nedenle, güncel yasal düzenlemeleri takip etmek önemlidir. Bu konuda bir avukattan hukuki destek almak faydalı olabilir.
Bu bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye yerine geçmez. Kira artışı ile ilgili spesifik bir durumunuz varsa, bir avukata danışmanız önemlidir.
