Maddi tazminat hesaplaması nasıl yapılır?

Bir kaza sonucu yaralandım ve çalışamaz hale geldim. Tedavi masraflarım arttı ve gelecekte de çalışamayacak olmam sebebiyle gelir kaybım da büyük. Maddi tazminat davası açmayı düşünüyorum ancak maddi tazminatın hangi kalemlerden oluştuğunu ve bu kalemlerin nasıl hesaplandığını tam olarak bilmiyorum.

1. Tedavi Giderleri: Geçmişte yapılan ve gelecekte yapılması beklenen tedavi masrafları (ilaç, fizik tedavi, ameliyat vb.) nasıl belgelenir ve hesaplamaya dahil edilir?
2. Gelir Kaybı: Kaza öncesindeki gelirime göre, kaza sebebiyle şu ana kadar kaybettiğim ve gelecekte kaybedeceğim gelir nasıl hesaplanır? Bu hesaplamada hangi faktörler (yaş, meslek, kariyer beklentileri vb.) dikkate alınır?
3. Maluliyet Tazminatı: Çalışma gücümün belirli bir oranda azalması sebebiyle maluliyet tazminatına hak kazanır mıyım? Maluliyet oranı nasıl belirlenir ve bu oran tazminat miktarını nasıl etkiler?
4. Diğer Giderler: Kaza sebebiyle ortaya çıkan ve yukarıdaki kalemlere girmeyen diğer giderler (örneğin, özel araç kiralamak, bakıcı masrafları) tazminata dahil edilebilir mi? Bunların ispatı için neler gereklidir?
5. Hukuki Destek: Maddi tazminat davası açarken avukatlık ücreti ve diğer hukuki masraflar da tazminat hesabına dahil edilebilir mi?
6. Hesaplamada Kullanılan Yöntemler: Maddi tazminatın hesaplanmasında kullanılan farklı yöntemler var mıdır? Hangi durumlarda hangi yöntemler tercih edilir?
7. Faiz: Tazminat miktarına faiz uygulanır mı? Uygulanırsa, hangi tarihten itibaren ve hangi oranda faiz uygulanır?
8. Belgeleme: Tüm bu giderleri ve kayıpları kanıtlamak için hangi belgeleri toplamam gerekiyor?

Maddi tazminat hesaplamasıyla ilgili detaylı bir rehber veya örnek hesaplama tablosu var mıdır?

Cevap

Maddi tazminat hesaplaması, somut olaya ve tazminatın dayanağı olan hukuki nedene göre değişiklik gösterir. Genel bir formül olmamakla birlikte, hesaplamada dikkate alınan temel unsurlar ve yöntemler şunlardır:

1. Zararın Tespiti ve Belgelenmesi:

• Zararın Türü: Maddi zarar, malvarlığında meydana gelen azalmadır. Bu azalma, doğrudan zarar (fiili zarar) ve dolaylı zarar (mahrum kalınan kar) şeklinde olabilir.
  • Doğrudan Zarar (Fiili Zarar): Bir olay nedeniyle doğrudan doğruya malvarlığında meydana gelen eksilmedir. Örneğin, bir trafik kazasında aracın hasar görmesi sonucu oluşan tamir masrafları, doğrudan zarardır.
  • Dolaylı Zarar (Mahrum Kalınan Kar/Kazanç Kaybı): Bir olay nedeniyle elde edilmesi beklenen bir kazancın kaybıdır. Örneğin, bir iş kazası sonucu çalışanın çalışamaması nedeniyle kaybettiği gelir, dolaylı zarardır.
• Zararın Miktarı: Zararın miktarının belirlenmesi için deliller toplanır ve değerlendirilir. Bu deliller şunlar olabilir:
  • Faturalar ve Makbuzlar: Tamir masrafları, tedavi giderleri, satın alınan malların bedelleri gibi somut giderleri gösteren belgelerdir.
  • Ekspertiz Raporları: Hasarın boyutunu, değer kaybını veya tamir maliyetini belirlemek için uzman görüşü alınmasını sağlayan raporlardır. Özellikle araç hasarlarında, gayrimenkul değer kayıplarında ve iş gücü kaybı tespitinde sıklıkla kullanılır.
  • Bilirkişi Raporları: Hukuki uyuşmazlıklarda, konusunda uzman kişilerin mahkemeye sunduğu teknik veya özel bilgi içeren raporlardır. Kazanç kaybı, gelecekteki masraflar gibi konularda bilirkişi raporu alınabilir.
  • Tanık Beyanları: Olayın gerçekleşme şekli, zararın boyutu ve etkileri hakkında bilgi verebilecek kişilerin ifadeleridir.
  • Gelir Belgeleri: Kazanç kaybını ispatlamak için kullanılan maaş bordroları, vergi beyannameleri, şirket kayıtları gibi belgelerdir.
  • Fotoğraf ve Video Kayıtları: Zararın görsel olarak belgelenmesini sağlar.
  • Sağlık Raporları ve Tedavi Belgeleri: Yaralanma, sakatlanma veya hastalık durumlarında tedavi giderlerini ve iş gücü kaybını gösteren belgelerdir.

2. Tazminatın Unsurları:

• Tedavi Giderleri: Yaralanma veya hastalık nedeniyle yapılan tüm tıbbi masraflar (doktor ücreti, ilaç masrafları, hastane masrafları, fizik tedavi vb.).
• Kazanç Kaybı: Olay nedeniyle çalışılamayan süre boyunca kaybedilen gelir. Bu, geçici veya sürekli olabilir. Sürekli kazanç kaybı, maluliyet (iş göremezlik) durumunda söz konusu olur.
• Çalışma Gücünün Kaybı (Maluliyet Tazminatı): Olay sonucu çalışma gücünde azalma meydana gelmesi durumunda, bu azalmanın parasal karşılığı. Maluliyet oranı, uzman doktorlar tarafından belirlenir ve bu orana göre tazminat hesaplanır.
• Ekonomik Geleceğin Sarsılması: Olay nedeniyle gelecekteki ekonomik beklentilerin olumsuz etkilenmesi. Özellikle genç yaşta sakatlanan veya mesleğini yapamaz hale gelen kişilerde bu unsur önemli olabilir.
• Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: Bir kişinin ölümü nedeniyle, ölenin desteğinden mahrum kalan kişilerin (eş, çocuklar, anne-baba) talep edebileceği tazminattır. Ölenin gelir düzeyi, destek süresi ve destekten yararlananların ihtiyaçları dikkate alınarak hesaplanır.
• Eşya Zararı: Araç hasarı, ev eşyalarının zarar görmesi gibi maddi zararların karşılığıdır.
• Değer Kaybı: Özellikle araç hasarlarında, onarım görmüş olsa bile aracın piyasa değerinde meydana gelen azalmadır.
• Diğer Giderler: Olay nedeniyle yapılan diğer makul ve gerekli giderler (örneğin, cenaze masrafları, kurtarma masrafları, avukatlık ücreti).

3. Hesaplama Yöntemleri:

• Aktüeryal Hesaplama: Gelecekteki kayıpların (kazanç kaybı, destekten yoksun kalma) bugünkü değerini hesaplamak için kullanılan matematiksel yöntemdir. Aktüerler, demografik verileri, faiz oranlarını ve yaşam tablolarını kullanarak bu hesaplamaları yaparlar.
• Basit Hesaplama: Özellikle küçük miktardaki zararlar için, faturalar, makbuzlar ve diğer belgeler üzerinden yapılan doğrudan hesaplamadır.
• Yargıtay’ın Benimsediği İlkeler: Yargıtay’ın benzer olaylarda verdiği kararlar, tazminat miktarının belirlenmesinde önemli bir referans noktasıdır. Yargıtay, hakkaniyet ilkesini gözeterek tazminat miktarını belirler.

4. Kusur Oranı ve İndirimler:

• Kusur Oranı: Olayda tarafların kusur oranları belirlenir. Tazminat miktarı, kusur oranına göre azaltılabilir. Örneğin, olayda %50 kusurlu olan bir kişi, zararının sadece %50’sini talep edebilir.
• İndirim Nedenleri: Bazı durumlarda, tazminat miktarında indirim yapılabilir. Örneğin, zararın artmasına davacının da katkısı olmuşsa (hafif kusur, illiyet bağının kesilmesi gibi), veya sosyal güvenlik kurumlarından (SGK) yapılan ödemeler tazminattan düşülebilir.

Örnek Basit Hesaplama (Araç Hasarı):

Bir trafik kazasında aracınız hasar gördü.

• Tamir Masrafı: 10.000 TL (Fatura ile belgelendi)
• Değer Kaybı: 5.000 TL (Ekspertiz raporu ile belirlendi)
• Kusur Oranı: Karşı taraf %100 kusurlu

Bu durumda, talep edebileceğiniz maddi tazminat miktarı: 10.000 TL (tamir masrafı) + 5.000 TL (değer kaybı) = 15.000 TL olacaktır.

Önemli Notlar:

• Maddi tazminat hesaplaması karmaşık bir süreç olabilir.
• Hesaplamada, somut olayın özellikleri ve ilgili yasal düzenlemeler dikkate alınmalıdır.
• Hak kaybına uğramamak için bir avukata danışmanız önemlidir.
• Zararı kanıtlayacak tüm belgeleri saklayın ve olayla ilgili bilgileri detaylı olarak not alın.

Yukarıdaki bilgiler genel bir rehber niteliğindedir ve her somut olay için geçerli olmayabilir. Kesin bir hesaplama için bir hukuk uzmanına başvurmanız en doğru yol olacaktır.