Manevi tazminat davası açmayı düşünüyorum. Ancak faizin başlangıç tarihi konusunda kafam karışık. Olayın gerçekleştiği tarih mi, dava açılış tarihi mi, yoksa kararın kesinleştiği tarih mi faizin başlangıcı için esas alınır? Hangi durumlarda hangi tarih geçerli olur ve bu konuda Yargıtay’ın güncel kararları nelerdir? Örneğin, trafik kazası sonucu oluşan bir manevi zararda faiz hangi tarihten itibaren işlemeye başlar? Ya da haksız fiil sonucu oluşan bir manevi zararda durum nasıl değişir? Davanın türüne göre faiz başlangıcı değişir mi?
Cevap
Manevi tazminat davasında faiz başlangıcı, olayın niteliğine ve mahkeme kararına göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak iki farklı durum söz konusudur:
1. Fiilin İşlendiği Tarih (Haksız Fiil Tarihi):
- Kural olarak: Manevi tazminat davalarında faiz başlangıcı, haksız fiilin (zarara neden olan olayın) işlendiği tarihtir. Bu, zararın doğduğu ve manevi zararın oluştuğu andır.
- Gerekçe: Haksız fiille birlikte zarar doğmuş ve bu zararın tazmini yükümlülüğü de başlamıştır. Dolayısıyla, zararın tazmini yükümlülüğünün başladığı tarihten itibaren faiz işletilmesi adil bir yaklaşımdır.
- Örnek: Trafik kazası sonucu yaralanma durumunda, kaza tarihi faiz başlangıcıdır. Hakaret, iftira gibi durumlarda, bu fiillerin işlendiği tarihler faiz başlangıcı olarak kabul edilir.
2. Dava Tarihi:
- İstisnai Durumlar: Bazı durumlarda, mahkeme faiz başlangıcını dava tarihi olarak belirleyebilir. Bu genellikle aşağıdaki gibi özel durumlarda söz konusu olur:
- Zararın Belirlenmesi Güçlüğü: Zararın miktarının belirlenmesinin zor olduğu durumlarda (örneğin, itibar kaybı, manevi sarsıntı gibi subjektif değerlendirmeler gerektiren zararlar), mahkeme dava tarihini faiz başlangıcı olarak kabul edebilir.
- Dava Değeri Artışı: Davanın açıldığı tarihte talep edilen manevi tazminat miktarı, yargılama sürecinde yapılan keşif, bilirkişi incelemesi gibi delillerle artmışsa, mahkeme artan kısım için dava tarihinden itibaren faiz işletilmesine karar verebilir. Bu, davacının başlangıçta talep etmediği bir zararı, yargılama sürecinde ortaya koyması durumunda geçerli olabilir.
- Hakkaniyet Gereklilikleri: Bazı özel durumlarda, olayın özelliklerine göre hakkaniyet gerektirdiği durumlarda mahkeme dava tarihini faiz başlangıcı olarak belirleyebilir. Bu, her somut olayın özelliklerine göre değerlendirilir.
Yargıtay Uygulaması:
Yargıtay, manevi tazminat davalarında genellikle haksız fiil tarihinden itibaren faiz işletilmesi gerektiğini kabul etmektedir. Ancak, yukarıda belirtilen istisnai durumlarda dava tarihini faiz başlangıcı olarak belirleyen mahkeme kararlarını da onamaktadır.
Özetle:
Manevi tazminat davasında faiz başlangıcı, kural olarak haksız fiilin işlendiği tarihtir. Ancak, zararın belirlenmesindeki güçlükler, dava değerinin artması veya hakkaniyet gereklilikleri gibi özel durumlarda mahkeme dava tarihini faiz başlangıcı olarak belirleyebilir. Bu nedenle, her somut olayın özelliklerine göre ayrı bir değerlendirme yapılması gerekmektedir. Davanızla ilgili en doğru bilgiyi almak için bir avukata danışmanız önemlidir.
