Peki, Türk Medeni Kanunu ve ilgili Yargıtay kararları ışığında, bir şirketin (anonim şirket, limited şirket vb.) tüzel kişiliği, kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle manevi tazminat davası açabilir mi? Eğer açabilirse, hangi şartlarda bu mümkün olur? Şirketin itibarının zedelenmesi, ticari faaliyetlerinin olumsuz etkilenmesi gibi durumlar manevi tazminat talebi için yeterli midir? Ayrıca, bu davayı açmaya yetkili organ veya kişi kimdir?
Cevap
Evet, şirketler (tüzel kişiler) belirli şartlar altında manevi tazminat davası açabilirler. Türk Medeni Kanunu’nun 48. maddesi uyarınca, tüzel kişiler, malvarlığı hakları dışında, kişilik haklarına da sahiptirler. Şirketlerin ticari itibarı, marka değeri, sırları ve benzeri değerleri kişilik hakları kapsamında korunur.
Manevi Tazminat Davasının Şartları:
Bir şirketin manevi tazminat davası açabilmesi için şu şartların gerçekleşmesi gerekir:
Kişilik Hakkına Saldırı: Şirketin itibarını, ticari saygınlığını, marka değerini veya diğer kişilik haklarını ihlal eden bir eylem olmalıdır. Bu eylem, yazılı veya sözlü ifadelerle, haksız rekabetle, ticari sırların ifşasıyla veya benzeri şekillerde gerçekleşebilir.
Hukuka Aykırılık: Saldırının hukuka aykırı olması gerekir. Yani, saldırıyı haklı kılacak bir neden (örneğin, hukuka uygun bir eleştiri) bulunmamalıdır.
Kusur: Saldırıyı gerçekleştirenin kusurlu (kast veya ihmal) olması gerekir. Kusur, zararın meydana gelmesinde etkili olmalıdır.
Zarar: Şirketin itibar kaybı, müşteri kaybı, piyasa değerinde düşüş gibi manevi zararlarının meydana gelmesi gerekir. Manevi zarar, maddi olarak ölçülebilir bir zarar olmasa da, şirketin duyduğu elem, üzüntü ve itibar kaybı gibi olumsuz etkileri ifade eder.
- İlliyet Bağı: Saldırı ile meydana gelen zarar arasında uygun bir illiyet bağı (nedensellik bağı) bulunmalıdır. Yani, zarar, saldırı eyleminin doğrudan bir sonucu olmalıdır.
Manevi Tazminat Miktarı:
Manevi tazminatın miktarı, somut olayın özelliklerine göre hakim tarafından takdir edilir. Bu takdirde, saldırının ağırlığı, şirketin büyüklüğü, itibar kaybının derecesi, saldırıyı gerçekleştirenin kusurunun ağırlığı gibi faktörler göz önünde bulundurulur.
Örnek Durumlar:
- Bir rakip firmanın, haksız ve yanıltıcı reklamlarla şirketin ürünlerini kötülemesi ve itibarını zedelemesi.
- Bir basın kuruluşunun, şirket hakkında asılsız ve karalayıcı haberler yayınlaması.
- Bir çalışanın, şirketin ticari sırlarını ifşa etmesi.
- Bir internet sitesinde, şirket hakkında hakaret içeren yorumlar yapılması.
Bu gibi durumlarda, şirket, manevi tazminat davası açarak itibarını koruma altına alabilir ve yaşadığı manevi zararın giderilmesini talep edebilir.
