Kıdem tazminatında hangi ücretler dikkate alınır?

Kıdem tazminatı hesaplanırken sadece temel maaş mı dikkate alınıyor? Yoksa yemek, yol, ikramiye, prim, sağlık sigortası gibi ödemeler de kıdem tazminatı hesabına dahil ediliyor mu? Bu ödemelerin hangileri kıdem tazminatına esas ücrete dahil edilir ve hangileri edilmez? Ayrıca, düzenli olarak almadığımız ama iş sözleşmesinde belirtilen sosyal yardımlar da kıdem tazminatını etkiler mi? Kıdem tazminatının doğru bir şekilde hesaplanması için hangi ücretlerin dikkate alınması gerekiyor ve bu konuda yasal düzenlemeler nelerdir?

Cevap

Kıdem tazminatına esas ücret hesaplamasında dikkate alınan ve alınmayan ücretler şunlardır:

Dikkate Alınan Ücretler:

• Temel Ücret (Giydirilmiş Brüt Ücret): İşçinin çalıştığı süre boyunca aldığı temel maaş.
• İkramiyeler: Düzenli olarak ödenen ve süreklilik arz eden ikramiyeler (örneğin, yılda dört kez ödenen ikramiye). İkramiyelerin düzenli olup olmadığı, iş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi veya işyeri uygulaması ile belirlenir.
• Devamlılık Arz Eden Ödemeler:
  • Yemek Yardımı: Nakdi olarak verilen veya düzenli olarak yemek çeki/kartı ile sağlanan yemek yardımı (işyerinde yemek verilmiyorsa).
  • Yol Yardımı: Nakdi olarak ödenen veya ulaşım kartı/bileti şeklinde sağlanan yol yardımı.
  • Giyim Yardımı: İşçiye verilen iş elbiseleri veya giyim eşyası yardımı.
  • Yakacak Yardımı: Kış aylarında verilen yakacak yardımı veya ısınma amaçlı yapılan ödemeler.
  • Eğitim Yardımı: İşçinin çocuklarına verilen eğitim yardımı.
  • Sağlık Yardımı: İşçiye veya ailesine sağlanan sağlık sigortası primleri veya sağlık harcamaları için yapılan ödemeler.
  • Aile Yardımı (Çocuk Yardımı): İşçinin eşi ve/veya çocukları için düzenli olarak yapılan yardımlar.
  • Konut Yardımı: İşçiye sağlanan lojman veya konut tahsisi veya kira yardımı.
  • Bayram Harçlığı: Dini bayramlarda (Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı) düzenli olarak verilen harçlıklar.
  • Sosyal Yardımlar: İşyeri uygulaması haline gelmiş ve süreklilik arz eden diğer sosyal yardımlar (örneğin, doğum yardımı, evlenme yardımı).
  • Fazla Mesai Ücreti: Düzenli ve devamlı olarak yapılan fazla mesai ücretleri (Fazla mesainin süreklilik arz etmesi, yıl içerisinde düzenli olarak yapılması anlamına gelir. Arızi veya istisnai fazla mesailer dikkate alınmaz).
  • Primler: Performansa bağlı olarak ödenen ve süreklilik arz eden primler (örneğin, satış primi, hedef primi).
  • Seyahat Primleri: Düzenli olarak seyahat gerektiren işlerde ödenen seyahat primleri.
  • Teşvik Primi: İşçiyi teşvik etmek amacıyla verilen primler.
  • Görev Tazminatı: Belirli bir görevi yerine getiren işçiye ödenen tazminat.
  • Unvan Tazminatı: Belirli bir unvana sahip işçiye ödenen tazminat.
  • Risk Tazminatı: Tehlikeli işlerde çalışan işçilere ödenen tazminat.
  • Kıdem Zammı: Kıdem yılına göre yapılan maaş artışları.
  • İş Güçlüğü Zammı: İşin zorluğundan kaynaklı ödenen zam.
  • Hafta Tatili Ücreti: Çalışılmayan hafta tatili günleri için ödenen ücret.
• İzin Ücreti: Kullandırılmayan yıllık izinlerin ücreti (son brüt ücret üzerinden hesaplanır).
• İhbar Tazminatı: İşveren tarafından iş sözleşmesi haksız olarak feshedilen işçinin hak ettiği ihbar tazminatı.

Dikkate Alınmayan Ücretler:

• Arızi ve Süreklilik Arz Etmeyen Ödemeler:
  • Yıllık İzin Ücreti: Kullanılan yıllık izin süresince ödenen ücret (kullanılmayan izinlerin ücreti kıdem tazminatına dahil edilir).
  • Evlenme Yardımı: Tek seferlik evlenme yardımı.
  • Doğum Yardımı: Tek seferlik doğum yardımı.
  • Hastalık Yardımı: İşçinin hastalığı sırasında yapılan yardımlar.
  • Ölüm Yardımı: İşçinin ölümü halinde yapılan yardımlar.
  • İhbar Tazminatı (İşçi Tarafından Ödenen): İşçi tarafından işverene ödenen ihbar tazminatı.
  • Harcırah: Geçici görevlendirmelerde yapılan yol ve yemek giderleri.
  • Özel Sağlık Sigortası: İşverenin kendi adına yaptırdığı özel sağlık sigortası primleri.
  • Sosyal Sorumluluk Projelerine Katılım Bedeli: İşverenin sosyal sorumluluk projelerine katılım bedeli olarak ödediği miktarlar.
  • İşyerinde Yapılan Sosyal Etkinlikler: İşyerinde düzenlenen piknik, yemek, gezi gibi etkinlikler için yapılan harcamalar.
  • Demirbaş Eşyası: İşçiye kullanması için verilen demirbaş eşyaları (örneğin, cep telefonu, bilgisayar).
  • Avans: Maaştan kesilmek üzere verilen avanslar.
• Vergi İadesi: İşçiye yapılan vergi iadesi.
• İşsizlik Sigortası Primi: İşveren tarafından ödenen işsizlik sigortası primi.

Önemli Notlar:

• Kıdem tazminatı hesabında dikkate alınacak ücretler, iş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi veya işyeri uygulamaları ile belirlenir.
• Bir ödemenin "devamlılık arz edip etmediği" hususu, somut olayın özelliklerine göre değerlendirilir.
• Şüpheye düşülen durumlarda, bir hukuk uzmanına danışmak faydalı olacaktır.
• Kıdem tazminatı tavanı her yıl değişmektedir. Kıdem tazminatı hesaplamasında, fesih tarihindeki tavan tutarı dikkate alınır.
• Kıdem tazminatı, giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanır ve bu tutardan sadece damga vergisi kesilir.