Kısmi süreli bir işte çalışmaktayım ve bu iş yerinde belirli bir süreyi doldurdum. Acaba, tam zamanlı çalışanlarla aynı şartlara sahip olmasam da, kısmi süreli (part-time) bir çalışan olarak işten ayrıldığımda veya işten çıkarıldığımda kıdem tazminatı alma hakkım bulunuyor mu? Bu haktan yararlanabilmem için hangi koşulların sağlanması gerekiyor ve tam zamanlı çalışanlarla aramızda kıdem tazminatı hesaplaması açısından bir fark var mı?
Cevap
Evet, kısmi süreli (part-time) çalışanlar da belirli şartları sağlamaları halinde kıdem tazminatı alabilirler. Kıdem tazminatına hak kazanma koşulları, tam süreli çalışanlarla aynıdır.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları:
- En Az Bir Yıl Çalışma: İşçinin aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl süreyle çalışmış olması gerekmektedir. Kısmi süreli çalışmada da bu süre dikkate alınır. Çalışma süresi, iş sözleşmesinin başladığı tarihten sona erdiği tarihe kadar olan toplam süreyi kapsar.
- İş Sözleşmesinin Kıdem Tazminatına Hak Kazandıran Nedenlerle Sona Ermesi: İş sözleşmesinin sona erme şekli, kıdem tazminatına hak kazanmada önemlidir. Aşağıdaki durumlarda işçi kıdem tazminatına hak kazanır:
- İşveren Tarafından Haklı Neden Olmaksızın Fesih: İşveren, işçinin kusuru olmadan ve haklı bir gerekçe göstermeden iş sözleşmesini feshederse, işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
- İşçi Tarafından Haklı Nedenle Fesih: İşçi, İş Kanunu’nda belirtilen haklı nedenlerle (örneğin, işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı, sağlık nedenleri, zorlayıcı sebepler) iş sözleşmesini feshederse, kıdem tazminatına hak kazanır.
- Askerlik Görevi: İşçi, askerlik görevini yerine getirmek için iş sözleşmesini feshederse, kıdem tazminatına hak kazanır.
- Emeklilik: İşçi, emeklilik hakkını elde ettiğinde iş sözleşmesini feshederse, kıdem tazminatına hak kazanır.
- Kadın İşçinin Evlenmesi: Kadın işçi, evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde iş sözleşmesini feshederse, kıdem tazminatına hak kazanır.
- Ölüm: İşçinin ölümü halinde, kıdem tazminatı yasal mirasçılarına ödenir.
- İşyerinin Devri veya Birleşmesi: İşyerinin devri veya birleşmesi sonucu iş sözleşmesi sona ererse, işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
- Yaşlılık Aylığı Almak Amacıyla Fesih: İşçi, yaşlılık aylığı almak amacıyla Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) başvurmak için iş sözleşmesini feshederse, kıdem tazminatına hak kazanır (bu durumda SGK’dan "kıdem tazminatı alabilir" yazısı alınması gerekir).
Kıdem Tazminatı Hesaplanması:
Kıdem tazminatı, işçinin son brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Her bir tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilir.
Kısmi Süreli Çalışanlar İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Çalışma Süresinin Hesaplanması: Kısmi süreli çalışmada, bir yıllık kıdem süresinin dolup dolmadığına dikkat edilmelidir.
- Ücretin Hesaplanması: Kıdem tazminatı, son brüt ücret üzerinden hesaplandığı için, kısmi süreli çalışanların ücreti, tam süreli çalışanların ücretine göre daha düşük olabilir. Bu durum, kıdem tazminatı miktarını etkiler.
- İş Sözleşmesindeki Şartlar: İş sözleşmesinde kıdem tazminatına ilişkin özel hükümler bulunabilir. Bu hükümlerin dikkatlice incelenmesi önemlidir.
Özetle: Kısmi süreli çalışanlar da en az bir yıl çalışmış olmak ve yukarıda belirtilen kıdem tazminatına hak kazandıran nedenlerden biriyle iş sözleşmelerinin sona ermesi halinde kıdem tazminatı alabilirler. Ancak, çalışma süresinin ve ücretin hesaplanması, kıdem tazminatı miktarını etkileyebilir.
